Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, όπου τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου, και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο και είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Ονομάζεται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που διαδραματίζονται καθ΄ εκάστη των ημερών αυτής τα οποία και θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τη χριστιανική θρησκεία.
Η Μεγάλη Εβδομάδα λέγεται επίσης και "Αγία Εβδομάδα". σε διάκριση της "Καθαρής Εβδομάδας" που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και "Εβδομάδα ξηροφαγίας" επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία, ως και ακόμη παλαιότερα "άπρακτος εβδομάς" όπου παράλληλα με την αυστηρή νηστεία συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθε εργασία.
Η Μεγάλη Εβδομάδα λέγεται επίσης και "Αγία Εβδομάδα". σε διάκριση της "Καθαρής Εβδομάδας" που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και "Εβδομάδα ξηροφαγίας" επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία, ως και ακόμη παλαιότερα "άπρακτος εβδομάς" όπου παράλληλα με την αυστηρή νηστεία συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθε εργασία.
- Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ' ένα Tου λόγο.
- Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή των Δέκα Παρθένων. Η παραβολή αυτή συμβολίζει την πίστη και την προνοητικότητα. Ψάλλεται το τροπάριο που έγραψε η μοναχή Κασσιανή.
- Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια Tου με μύρο.
- Η Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στο Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στην Γεσθημανή, στην προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα.
- Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση. Γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.
Μεγάλη Εβδομάδα, νηστεία-Τι τρώμε κάθε μέρα;
Η Σαρακοστή τελείωσε και η Μ. Εβδομάδα έφτασε. Για κάποιους από εσάς μπορεί ν’ αποτελεί την τελευταία βδομάδα της μακράς νηστεία σας (~48ήμερης) και για κάποιους την έναρξη της νηστείας πριν το Πάσχα.
Όπως και να έχει η νηστεια στο βασικό της σκελετό, σε διατροφικό επίπεδο, περιλαμβάνει αποχή από όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης και κάποιες μέρες και από το λάδι. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό τον περιορισμό, προτείνουμε για το διατροφικό σχεδιασμό της Μ. Εβδομάδας τα παρακάτω.
Τι μπορώ να φάω για πρωινό;
Οι επιλογές ποικίλουν, καλύπτοντας και αρκετές γευστικές προτιμήσεις. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποιες από αυτές.
– Ψωμί ολικής ή σικάλεως με ταχίνι ή χαλβά και τσάι. Επιλογή πλούσια ενεργειακά, αλλά και σε ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, πολυακόρεστων λιπαρών και φυτικών ινών.
Οι επιλογές ποικίλουν, καλύπτοντας και αρκετές γευστικές προτιμήσεις. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποιες από αυτές.
– Ψωμί ολικής ή σικάλεως με ταχίνι ή χαλβά και τσάι. Επιλογή πλούσια ενεργειακά, αλλά και σε ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, πολυακόρεστων λιπαρών και φυτικών ινών.
– Φυσικό χυμό φρούτων με μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης ή κάποιο σπιτικό, νηστίσιμο κουλουράκι. Διατροφικά χαρακτηριστικά της επιλογής αυτής η ενέργεια, οι βιταμίνες που παρέχει και ποικίλουν ανάλογα με τα φρούτα επιλογής και οι φυτικές ίνες.
– Φυσικό χυμό φρούτων ή τσάι συνδυασμένα με φρυγανιές ή ψωμί (σικάλεως/ολικής) με μέλι ή μαρμελάδα και μαργαρίνη, με διατροφικά χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της δεύτερης επιλογής (ενέργεια, βιταμίνες και φυτικές ίνες).
– Φυσικό χυμό φρούτων ή τσάι συνδυασμένα με φρυγανιές ή ψωμί (σικάλεως/ολικής) με μέλι ή μαρμελάδα και μαργαρίνη, με διατροφικά χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της δεύτερης επιλογής (ενέργεια, βιταμίνες και φυτικές ίνες).
Τα σνακ της Μ. Εβδομάδας
Το σνακ είναι ένα mini γεύμα (γευματίδιο) μεταξύ των βασικών γευμάτων, που ανεφοδιάζει τον οργανισμό με μικρές δόσεις ενέργειας (τις απαραίτητες για κάθε οργανισμό), αλλά και θρεπτικά συστατικά, δρα ως ρυθμιστής της όρεξης και συμβάλλει στην αποφυγή του τσιμπολογήματος.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη τις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά και τις επιλογές λόγω νηστείας προτείνουμε τις εξής επιλογές :
– Φρέσκα φρούτα ή το χυμό αυτών.
- Ξηρά φρούτα.
- Ξηρά φρούτα συνδυασμένα με ξηρούς καρπούς.
- Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης, παστέλι ή χαλβά, προς ικανοποίηση και της επιθυμίας για γλυκό.
Το σνακ είναι ένα mini γεύμα (γευματίδιο) μεταξύ των βασικών γευμάτων, που ανεφοδιάζει τον οργανισμό με μικρές δόσεις ενέργειας (τις απαραίτητες για κάθε οργανισμό), αλλά και θρεπτικά συστατικά, δρα ως ρυθμιστής της όρεξης και συμβάλλει στην αποφυγή του τσιμπολογήματος.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη τις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά και τις επιλογές λόγω νηστείας προτείνουμε τις εξής επιλογές :
– Φρέσκα φρούτα ή το χυμό αυτών.
- Ξηρά φρούτα.
- Ξηρά φρούτα συνδυασμένα με ξηρούς καρπούς.
- Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης, παστέλι ή χαλβά, προς ικανοποίηση και της επιθυμίας για γλυκό.
Στη συνέχεια θα δούμε το μενού της Μ. Εβδομάδας όσον αφορά σε 2 βασικά γεύματα της ημέρας το κύριο και το δευτερεύον.
Μεγάλη Δευτέρα
Ένα ενδιαφέρον κύριο γεύμα για το ξεκίνημα της βδομάδας μια μακαρονάδα με θαλασσινά ή ένα ριζότο/κριθαρότο επίσης με θαλασσινά, συνοδευμένο πάντα με σαλάτα. Γεύμα πλούσιο σε ενέργεια, θρεπτικά συστατικά και ισορροπημένο ως προς τη σύστασή του σε μακροθρεπτικά συστατικά και εκπροσώπους και από τις 4 βασικές ομάδες τροφίμων (αμυλούχα, πρωτεϊνούχα, λίπη και λαχανικά).
Το δευτερεύον γεύμα με το οποίο θα μπορούσε να συνδυαστεί είναι μια ποικιλία από ψητά λαχανικά με ταραμοσαλάτα και ψωμί ολικής ή σικάλεως.
Ένα ενδιαφέρον κύριο γεύμα για το ξεκίνημα της βδομάδας μια μακαρονάδα με θαλασσινά ή ένα ριζότο/κριθαρότο επίσης με θαλασσινά, συνοδευμένο πάντα με σαλάτα. Γεύμα πλούσιο σε ενέργεια, θρεπτικά συστατικά και ισορροπημένο ως προς τη σύστασή του σε μακροθρεπτικά συστατικά και εκπροσώπους και από τις 4 βασικές ομάδες τροφίμων (αμυλούχα, πρωτεϊνούχα, λίπη και λαχανικά).
Το δευτερεύον γεύμα με το οποίο θα μπορούσε να συνδυαστεί είναι μια ποικιλία από ψητά λαχανικά με ταραμοσαλάτα και ψωμί ολικής ή σικάλεως.
Μεγάλη Τρίτη
Συνεχίζουμε επιμένοντας «παραδοσιακά» και προτείνουμε τόσο για κύριο όσο και για δευτερεύον γεύμα (σε προσαρμοσμένες ποσότητες) μια σπιτική χορτόπιτα με «χειροποίητο» φύλλο. Εκμεταλλευτείτε τα χόρτα της εποχής, βρείτε μια συνταγή που να σας ταιριάζει και πειραματιστείτε στην κουζίνα, στοχεύοντας σε ένα αποτέλεσμα που να σας αποζημιώσει τόσο γευστικά όσο και σε ενεργειακή και θρεπτική αξία. Συνδυάστε την πίτα σας με μια πολύχρωμη σαλάτα και ελιές ή ταραμά και ενισχύστε τη θρεπτική αξία των γευμάτων σας.
Συνεχίζουμε επιμένοντας «παραδοσιακά» και προτείνουμε τόσο για κύριο όσο και για δευτερεύον γεύμα (σε προσαρμοσμένες ποσότητες) μια σπιτική χορτόπιτα με «χειροποίητο» φύλλο. Εκμεταλλευτείτε τα χόρτα της εποχής, βρείτε μια συνταγή που να σας ταιριάζει και πειραματιστείτε στην κουζίνα, στοχεύοντας σε ένα αποτέλεσμα που να σας αποζημιώσει τόσο γευστικά όσο και σε ενεργειακή και θρεπτική αξία. Συνδυάστε την πίτα σας με μια πολύχρωμη σαλάτα και ελιές ή ταραμά και ενισχύστε τη θρεπτική αξία των γευμάτων σας.
Μεγάλη Τετάρτη
Είναι μια μέρα που πιθανόν να έχετε αποφασίσει να απέχετε και από το λάδι. Η πρότασή μας λοιπόν για το κύριο γεύμα είναι τα όσπρια π.χ. φασόλια, φακές, ρεβίθια που μπορούν να παρασκευαστούν μαγειρικά με ή χωρίς λάδι, χωρίς εκπτώσεις στο γευστικό αποτέλεσμα, αρκεί να ενεργοποιήσετε τη φαντασία σας. Συνδυάστε τα με ψωμί ή ρύζι, ελιές ή ταραμά και σαλάτα. Και να θυμάστε όταν συνδυάζετε τα όσπρια με κάποια πηγή αμύλου π.χ. ψωμί/ρύζι, παίρνετε από το γεύμα σας πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας.
Όσον για το δευτερεύον γεύμα φτιάξτε μια ωραία ταχινοσαλάτα και συνοδεύστε την με ψωμί η παξιμάδι.
Είναι μια μέρα που πιθανόν να έχετε αποφασίσει να απέχετε και από το λάδι. Η πρότασή μας λοιπόν για το κύριο γεύμα είναι τα όσπρια π.χ. φασόλια, φακές, ρεβίθια που μπορούν να παρασκευαστούν μαγειρικά με ή χωρίς λάδι, χωρίς εκπτώσεις στο γευστικό αποτέλεσμα, αρκεί να ενεργοποιήσετε τη φαντασία σας. Συνδυάστε τα με ψωμί ή ρύζι, ελιές ή ταραμά και σαλάτα. Και να θυμάστε όταν συνδυάζετε τα όσπρια με κάποια πηγή αμύλου π.χ. ψωμί/ρύζι, παίρνετε από το γεύμα σας πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας.
Όσον για το δευτερεύον γεύμα φτιάξτε μια ωραία ταχινοσαλάτα και συνοδεύστε την με ψωμί η παξιμάδι.
Μεγάλη Πέμπτη
Η άνοιξη και το καλοκαίρι είναι εποχές με μεγάλη ποικιλία σε φρέσκα λαχανικά. Με αφορμή λοιπόν αυτό το χαρακτηριστικό της εποχής, προτείνουμε ένα λαδερό φαγητό της αρεσκείας σας π.χ. μπριάμ, φασολάκια, αγκινάρες κ.ά. ή γεμιστά, τόσο για κύριο όσο και για δευτερεύον γεύμα. Συνδυάστε το με ψωμί ολικής ή σικάλεως. Επιλογή επαρκής σε ενέργεια και περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, που ποικίλλει ανάλογα με τα χρώματα των λαχανικών που θα χρησιμοποιήσετε.
Η άνοιξη και το καλοκαίρι είναι εποχές με μεγάλη ποικιλία σε φρέσκα λαχανικά. Με αφορμή λοιπόν αυτό το χαρακτηριστικό της εποχής, προτείνουμε ένα λαδερό φαγητό της αρεσκείας σας π.χ. μπριάμ, φασολάκια, αγκινάρες κ.ά. ή γεμιστά, τόσο για κύριο όσο και για δευτερεύον γεύμα. Συνδυάστε το με ψωμί ολικής ή σικάλεως. Επιλογή επαρκής σε ενέργεια και περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, που ποικίλλει ανάλογα με τα χρώματα των λαχανικών που θα χρησιμοποιήσετε.
Μεγάλη Παρασκευή
Επιλέξτε για κύριο γεύμα κάποιο θαλασσινό μαγειρευτό π.χ. σουπιές με σπανάκι ή καλαμάρι με κόκκινη σάλτσα και λαχανικά ή χταπόδι κρασάτο με μαϊντανό και συνοδεύστε το με πατάτα ή ψωμί ή ψητά θαλασσινά και λαχανικά με ψωμί, αν απέχετε από το λάδι.
Γεύμα πλούσιο σε πρωτεΐνη χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, αλλά και επαρκές σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά.
Δευτερεύον γεύμα που θα μπορούσατε να το συνδυάσετε, μια αραβική πίτα με σαλάτα και ταχίνι ή ένα κρύο σάντουιτς με ψητά λαχανικά και σος μουστάρδας και μελιού.
Επιλέξτε για κύριο γεύμα κάποιο θαλασσινό μαγειρευτό π.χ. σουπιές με σπανάκι ή καλαμάρι με κόκκινη σάλτσα και λαχανικά ή χταπόδι κρασάτο με μαϊντανό και συνοδεύστε το με πατάτα ή ψωμί ή ψητά θαλασσινά και λαχανικά με ψωμί, αν απέχετε από το λάδι.
Γεύμα πλούσιο σε πρωτεΐνη χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, αλλά και επαρκές σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά.
Δευτερεύον γεύμα που θα μπορούσατε να το συνδυάσετε, μια αραβική πίτα με σαλάτα και ταχίνι ή ένα κρύο σάντουιτς με ψητά λαχανικά και σος μουστάρδας και μελιού.
Μεγάλο Σάββατο
Και φτάσαμε στο Μ. Σάββατο. Για την μέρα αυτή επιλέξαμε μια ντοματόσουπα με ή χωρίς λάδι, εμπλουτισμένη με λαχανικά της εποχής και ρύζι ή πατάτα σε συνδυασμό με ψωμί ή παξιμάδι (στις κατάλληλες ποσότητες) για περισσότερη ενέργεια.
Μια επιλογή θρεπτική, αλλά και φιλική για το πεπτικό, που θα το προετοιμάσει για την ομαλή εισαγωγή των μη αρτύσιμων τροφίμων που θα ακολουθήσει τις επόμενες ώρες. Η εισαγωγή αυτή καλό θα είναι να γίνει σταδιακά και με μέτρο προς αποφυγήν δυσάρεστων «αντιδράσεων» από το πεπτικό.
Και φτάσαμε στο Μ. Σάββατο. Για την μέρα αυτή επιλέξαμε μια ντοματόσουπα με ή χωρίς λάδι, εμπλουτισμένη με λαχανικά της εποχής και ρύζι ή πατάτα σε συνδυασμό με ψωμί ή παξιμάδι (στις κατάλληλες ποσότητες) για περισσότερη ενέργεια.
Μια επιλογή θρεπτική, αλλά και φιλική για το πεπτικό, που θα το προετοιμάσει για την ομαλή εισαγωγή των μη αρτύσιμων τροφίμων που θα ακολουθήσει τις επόμενες ώρες. Η εισαγωγή αυτή καλό θα είναι να γίνει σταδιακά και με μέτρο προς αποφυγήν δυσάρεστων «αντιδράσεων» από το πεπτικό.
Τι θα ήταν καλό να προσέξω;
Η νηστεία είναι μια κατάσταση, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η αποχή από συγκεκριμένα τρόφιμα. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος να παρεκκλίνει κάποιος από τον καθημερινό του διατροφικό προγραμματισμό και να τροποποιήσει τις διατροφικές του συνήθειες.
Σημεία κλειδιά για την αποφυγή των οποιοδήποτε πιθανών υπερβολών είναι βασικά ο καλός σχεδιασμός και η μη παράλειψη γευμάτων. Διασφαλίστε ισορροπία στα γεύματά σας σε ενεργειακό και θρεπτικό επίπεδο τόσο σε μακροθρεπτικά, όσο και σε μικροθρεπτικά συστατικά και επιδιώξτε την ποικιλία σε τρόφιμα που θα επιλέξετε να καταναλώσετε, και δεν θα υπάρχει ανάγκη για τσιμπολόγημα και υπερκατανάλωση κυρίως αμυλούχων τροφίμων. (κυρίως λόγω μη επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, που προσφέρει και μεγαλύτερο κορεσμό συγκρινόμενη με τους υδατάνθρακες).
Και μην ξεχνάτε ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό της νηστείας είναι η εγκράτεια και ο αυτοέλεγχος…
Η νηστεία είναι μια κατάσταση, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η αποχή από συγκεκριμένα τρόφιμα. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος να παρεκκλίνει κάποιος από τον καθημερινό του διατροφικό προγραμματισμό και να τροποποιήσει τις διατροφικές του συνήθειες.
Σημεία κλειδιά για την αποφυγή των οποιοδήποτε πιθανών υπερβολών είναι βασικά ο καλός σχεδιασμός και η μη παράλειψη γευμάτων. Διασφαλίστε ισορροπία στα γεύματά σας σε ενεργειακό και θρεπτικό επίπεδο τόσο σε μακροθρεπτικά, όσο και σε μικροθρεπτικά συστατικά και επιδιώξτε την ποικιλία σε τρόφιμα που θα επιλέξετε να καταναλώσετε, και δεν θα υπάρχει ανάγκη για τσιμπολόγημα και υπερκατανάλωση κυρίως αμυλούχων τροφίμων. (κυρίως λόγω μη επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, που προσφέρει και μεγαλύτερο κορεσμό συγκρινόμενη με τους υδατάνθρακες).
Και μην ξεχνάτε ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό της νηστείας είναι η εγκράτεια και ο αυτοέλεγχος…
Διατροφικά tips για τις γιορτινές μέρες που θ’ ακολουθήσουν.
– Μέτρο κι εγκράτεια, όσον αφορά στην επανεισαγωγή κρέατος και των παραγώγων του στο διαιτολόγιό σας.
– Η κατανάλωση σαλάτας όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, συμβάλλει στην αποφυγή της υπερκατανάλωσης λιπαρών και θερμιδογόνων τροφίμων.
– Φροντίστε να έχετε, οργανωμένα και ξεκάθαρα γεύματα, ακόμη και αυτές τις μέρες.
– Εκμεταλλευτείτε τον καιρό για βόλτες και περπάτημα ως αφορμή για να απομακρυνθείτε από το γιορτινό τραπέζι.
– Καταναλώστε αλκοόλ με μέτρο, στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης σας στην παρέα. Γιατί αυτό που τελικά έχει σημασία είναι να περάσετε όμορφα με τους ανθρώπους που θα έχετε γύρω σας αυτές τις μέρες…
– Μέτρο κι εγκράτεια, όσον αφορά στην επανεισαγωγή κρέατος και των παραγώγων του στο διαιτολόγιό σας.
– Η κατανάλωση σαλάτας όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, συμβάλλει στην αποφυγή της υπερκατανάλωσης λιπαρών και θερμιδογόνων τροφίμων.
– Φροντίστε να έχετε, οργανωμένα και ξεκάθαρα γεύματα, ακόμη και αυτές τις μέρες.
– Εκμεταλλευτείτε τον καιρό για βόλτες και περπάτημα ως αφορμή για να απομακρυνθείτε από το γιορτινό τραπέζι.
– Καταναλώστε αλκοόλ με μέτρο, στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης σας στην παρέα. Γιατί αυτό που τελικά έχει σημασία είναι να περάσετε όμορφα με τους ανθρώπους που θα έχετε γύρω σας αυτές τις μέρες…